نگاهی به شهرستان بشاگرد
جمعه, ۲۶ آذر ۱۳۹۵، ۰۷:۴۶ ق.ظ
بشاگرد ، منطقه ای کم نعمت ، غریب و دور افتاده که داستان تاریخ مبارزه مردمانش با خست طبیعت و چپاول بیگانگان ، بخشی از حماسه مردم ایران زمین در مبارزه برای بقا را تشکیل می دهد .
حماسه ای که نسل ما و نسلهای بعد می بایستی به بازشناسی آن بپردازند تا آموخته ها همچون چراغی درخشان و مطمئن راههای آزمون شده ادامه بقا در این سرزمین را بنمایاند.
الف- خصوصیات جغرافیایی – اقلیمی
بخش بشاگرد متشکل از ۴دهستان است که دهستان گوهران در شمال ، دهستان گافر و پارامونت در شرق ، دهستان جکدان در غرب و دهستان سردشت در مرکز آن قرار دارد .
بشاگرد در آغاز دولت آقای احمدی نژاد به شهرستان تبدیل شد.
این شهرستان با مساحت ۱۰ هزار کیلومتر مربع از شمال به کرمان ، ازمغرب به سیریک و بیابان ومیناب ، از مشرق به سیستان و بلوچستان و از جنوب به جاسک و حوزه شرق آن و دریای عمان محدود است.
بشاگرد در مجموع بالای ۲۰۰روستا و آبادی و درحال حاضر بیشتر از ۴۷۰۰۰ نفر جمعیت تشکیل شده است که علاوه بر تقسیمات کشور ی، به نوعی تقسیمات خاص که ناشی از وضعیت قومی و قبیله ای و موقعیت جغرافیایی روستاها میباشد پایبند هستند و بر این اساس بشاگرد را میتوان به زنگیک،پیزگ،گافر و پارامونت و درآبسر(دراوسر)تقسیم بندی کرد.
بشاگرد ، سرزمینی دارای ارتفاعات و پستی و بلندیهای بسیار است که از جمله مهم ترین ارتفاعات آن میتوان رشته کوه آهویری اهون ،کوه مهراب در شمال غرب و گورکوه گافر وبند مارز را نام برد.
بشاگرد به علت استقرا در اراضی بلند و مرتفع محلی است که هوای آن به نسبت خنک و معتدل است.
نقاط مختلف بشاگرد به سبب مجاورت با دریا ، نزدیکی به دشت ، و نیز کوهستانی بودن دارای گونه های متفاوت آب و هوایی است.
در کرانه های دریای عمان گرما شدت زیاد دارد و وجود رطوبت بر ناسازگاری هوا می افزاید .
در جلگه ها هوا خشک و گرم است . در ارتفاعات ، از کوه مهراب و آهویری ، هوا معتدل است . در این منطقه علیرغم سرمای شدید به علت خشک بودن هوا در فصل زمستان به جز موارد معدود تا کنون برف نباریده است .
با وجود بخشهایی خشک و بی آب و علف در بشاگرد ؛ اما با وجود این در دوره هایی که وضع مساعد باشد و طبیعت یاری کند ، در همین سرزمین نیز انواع مرکبات و میوه های گرمسیری ، مانند : موز ، انبه ، زیتون ، خرما ، پنبه ، ذرت ، برنج و گندم به عمل می آید و در برخی مناطق ، به گفته مردم : در سالهایی که آسمان بر سر مهر باشد و باران بزند ، یک تخم صد تخم محصول به دست می آید .
با وجود بخشهایی خشک و بی آب و علف در بشاگرد ؛ اما با وجود این در دوره هایی که وضع مساعد باشد و طبیعت یاری کند ، در همین سرزمین نیز انواع مرکبات و میوه های گرمسیری ، مانند : موز ، انبه ، زیتون ، خرما ، پنبه ، ذرت ، برنج و گندم به عمل می آید و در برخی مناطق ، به گفته مردم : در سالهایی که آسمان بر سر مهر باشد و باران بزند ، یک تخم صد تخم محصول به دست می آید .
طبیعت بکر بشاگرد موقعیت مناسبی برای پرورش دام فراهم می آورد و به همین سبب دامداری در این مناطق رونق دارد اما دامداری در آن به شکل سنتی انجام میشود و صرفه اقتصادی ندارد و تنها نیاز خانواده ها را برآورده میکند.
دراین منطقه همچنین گیاهان صحرایی مختلف و متنوعی می رویند که سالها استفاده طبی و خوراکی دارند.
کشاورزی و دامداری در بشاگرد به علت سنتی بودن تا کنون صرفه اقتصادی نداشته است اما با برنامه ریزی هایی میتوان آن را به فعالیتی با توجیه اقتصادی تبدیل کرد . خصوصا آنکه برخی از محصولات کشاورزی بشاگرد همچون سیر و لیمو شیرین و برخی از مرکبات بنا به اظهارات اهل فن بسیار خارق العاده میباشند.
نکته قابل ذکر بارانهای بشاگرد میباشد که به صورت شدید و سیل آیا میباشند و با توجه به شیب زیاد زمین در اکثر مناطق بلافاصله بعد از بارش باران آب به صورت سطحی جاری شده و با وارد نمودن خسارات به اراضی و جاده ها ،همه ساله قربانی گرفته وبه سرعت به دریای عمان میریزد که احداث سد در مسیر رودخانه های این بخش میتواند تا حدود زیادی از وارد آمدن خسارت جلوگیری نموده و موجبات استفاده بهینه از این نعمت خدادی را فراهم خواهد آورد.
نکته قابل تامل دیگر احداث سد جگین بر یر اصلی ترین رودخانه این شهرستان میباشد که اکثر رورخانه ها روستاها به آن سرازیر میشوند ولی تا کنون هیچ خیری از این سرمایه گذاری عظیم برای مردم این منطقه حاصل نشده است. زیرا این سد در انتهای رودخانه جگین که تقریبا انتهای محدوده بشاگرد میباشد احداث شده است و اکثر اراضی حاصلخیز منطقه در مناطقی بالاتر از آن واقع شده اند و حتی آب بشاگرد پاسخگوی کمبود آب شرب بعضی از روستاهای آن نمیباشد .
دراین منطقه همچنین گیاهان صحرایی مختلف و متنوعی می رویند که سالها استفاده طبی و خوراکی دارند.
کشاورزی و دامداری در بشاگرد به علت سنتی بودن تا کنون صرفه اقتصادی نداشته است اما با برنامه ریزی هایی میتوان آن را به فعالیتی با توجیه اقتصادی تبدیل کرد . خصوصا آنکه برخی از محصولات کشاورزی بشاگرد همچون سیر و لیمو شیرین و برخی از مرکبات بنا به اظهارات اهل فن بسیار خارق العاده میباشند.
نکته قابل ذکر بارانهای بشاگرد میباشد که به صورت شدید و سیل آیا میباشند و با توجه به شیب زیاد زمین در اکثر مناطق بلافاصله بعد از بارش باران آب به صورت سطحی جاری شده و با وارد نمودن خسارات به اراضی و جاده ها ،همه ساله قربانی گرفته وبه سرعت به دریای عمان میریزد که احداث سد در مسیر رودخانه های این بخش میتواند تا حدود زیادی از وارد آمدن خسارت جلوگیری نموده و موجبات استفاده بهینه از این نعمت خدادی را فراهم خواهد آورد.
نکته قابل تامل دیگر احداث سد جگین بر یر اصلی ترین رودخانه این شهرستان میباشد که اکثر رورخانه ها روستاها به آن سرازیر میشوند ولی تا کنون هیچ خیری از این سرمایه گذاری عظیم برای مردم این منطقه حاصل نشده است. زیرا این سد در انتهای رودخانه جگین که تقریبا انتهای محدوده بشاگرد میباشد احداث شده است و اکثر اراضی حاصلخیز منطقه در مناطقی بالاتر از آن واقع شده اند و حتی آب بشاگرد پاسخگوی کمبود آب شرب بعضی از روستاهای آن نمیباشد .
چندین سال است است که مردم روستاهای بشاگرد از کم آبی شدید رنج میبرند اما آب این سد چندین سال است که مردم شهرستان جاسک را سیراب میکند.
ب- تاریخ
نگارش تاریخ سرزمینی وسیع ، با طایفه ها و تیره های گوناگون و پراکنده ، کار آسانی نیست ، تاریخ چنین سرزمینها معمولا به آمیخته ای از مهر و کین تبدیل می شود ، مهر و کینه ای که روایتهای تاریخی را از داوریهای مغرضانه و کینه توزانه و یا افسانه پردازی و حماسه سرایی انباشته می سازد و واقعیات و رخدادها را در هاله ای از ابهام فرو می برد .
به همین سبب تاریخ بشاگرد ، در قیاس با تاریخ دیگر اقوام این مرز و بوم ، دارای غرابت و غموض بیشتری است.
در نتیجه پژوهشگرانی که با شناخت ناقص ، بدون در نظر گرفتن کهنسالی سرزمین ، طبیعت غریب ( گاه بخشنده و گاه خسیس ) ، سختکوشی ، صبر ، و سازگاری مردمی با فرهنگ گسترده و غنی ، ... به اظهار نظر درباره بشاگرد پرداخته اند و اغلب عقب ماندگی و خشکی منطقه و خست طبیعت افق دیدشان را محدود کرده است ، با پیچیدگی افزونتری رو به رو شده اند.
اینان اکثرا بر قامت بشاگرد تنپوشی از اتهامات رنگ وارنگ بافته و آن را به غارتگری های گاه و بیگاه این مردم آراسته اند .
چنین روایات ناشیانه و خام ، جملگی دراصل از عدم درک کامل و شناخت دقیق این گروه افراد نشأت می گیرد ، آنان که نه بدرستی از مشکلات تاریخی و طبیعی منطقه آگاه بوده اند ، نه به صورتی عمیق به مسایل جامعه شناختی و فرهنگ شناختی مردم بشاگرد وقوف داشته اند.
ب- تاریخ
نگارش تاریخ سرزمینی وسیع ، با طایفه ها و تیره های گوناگون و پراکنده ، کار آسانی نیست ، تاریخ چنین سرزمینها معمولا به آمیخته ای از مهر و کین تبدیل می شود ، مهر و کینه ای که روایتهای تاریخی را از داوریهای مغرضانه و کینه توزانه و یا افسانه پردازی و حماسه سرایی انباشته می سازد و واقعیات و رخدادها را در هاله ای از ابهام فرو می برد .
به همین سبب تاریخ بشاگرد ، در قیاس با تاریخ دیگر اقوام این مرز و بوم ، دارای غرابت و غموض بیشتری است.
در نتیجه پژوهشگرانی که با شناخت ناقص ، بدون در نظر گرفتن کهنسالی سرزمین ، طبیعت غریب ( گاه بخشنده و گاه خسیس ) ، سختکوشی ، صبر ، و سازگاری مردمی با فرهنگ گسترده و غنی ، ... به اظهار نظر درباره بشاگرد پرداخته اند و اغلب عقب ماندگی و خشکی منطقه و خست طبیعت افق دیدشان را محدود کرده است ، با پیچیدگی افزونتری رو به رو شده اند.
اینان اکثرا بر قامت بشاگرد تنپوشی از اتهامات رنگ وارنگ بافته و آن را به غارتگری های گاه و بیگاه این مردم آراسته اند .
چنین روایات ناشیانه و خام ، جملگی دراصل از عدم درک کامل و شناخت دقیق این گروه افراد نشأت می گیرد ، آنان که نه بدرستی از مشکلات تاریخی و طبیعی منطقه آگاه بوده اند ، نه به صورتی عمیق به مسایل جامعه شناختی و فرهنگ شناختی مردم بشاگرد وقوف داشته اند.
