چـوخـونــی

اگر بخواهیم کوه حیدر را از نظر اقلیمی مورد بحث وبررسی قرار دهیم باید به طبیت بکر وزمین های کشاورزی آن نظر کنیم نخلستان دهزه ِپشلاغر وزهرا مرده که خرمای مزافتی آن کام هر کس را به خودش معطوف کرده یکی دیگر از شگردهای این روستای زیبا ودیدنی می باشد.
دهزه یکی از قدیمی ترین جاهایی است که حتی می توان به آن کوه حیدر باستان نامید زیرا که مردمان همین دیار بودن که بعدها به یکجا نشینی روی آوردند. ومردم را به یکجا نشینی دعوت کردند.
اما از این هم که بگذریم دیدنی ترین جای کوه حیدر(سدبزرگ استقلال ) کوه حیدر می باشد که در دوره دوم شورای زحمت کش این روستا حاج موسی زارعی ودستان توانمند مردم کوه حیدر درسال ۱۳۸۳ ساخته شده وپس از یک سال به بهره برداری رسید.
وچیز دیگری که چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند کوه های سربه فلک کشیده دور تا دور کوه حیدر می باشد.
اما از هر چیز که بگذریم از اماکن زیارتی این روستا نمی توان گذشت. مکان متبرکه کوه حیدر قدیم که زیارتگاهی به عشق مولایمان علی (ع) در آن وجود دارد که در ۱۲ کیلومتری از کوه حیدر فعلی قرار دارد.
وهمچنین زیارتگاهای دیگر که هر یک به نام یکی از ائمه (ع) نام گذاری شده که مردم به عشق اهلبیت هر سال برای ادب احترام وگرفتن حاجات به آنجا می روند ونذر ادا می کنند.
که مشهورترین این زیارت گاههاعبارتنداز: گیشدان .دهگره. شاه مردان علی (ع).سرشم و... وخلاصه کوه حیدر دیار عاشقان است.

دوستان عزیز منظور از زیارتگاه ها این است که مردم به عشق اهلبیت جاهای خوش آب وهوایی را به نام هر کدام از این بزرگواران مشخص کرده اند. ودلیل آن هم این است که مردم اولیه کوه حیدر توان رفتن به زیارت امامان در نجف وکربلا وسایر اماکن متبرکه را نداشتند فلذا برای عرض ارادت چنین مکانهایی را به وجود آورده اند.